برترین مقالات کامپیوتر

ذخیره و بازیابی اطلاعات کاربران در برنامه های وب

مهمترین رسالت برنامه های کامپیوتری ارتباط با کاربران و پاسخگوئی به نیاز آنان با توجه به پتانسیل های پیش بینی شده در برنامه می باشد. شناسائی کاربران توسط برنامه های کامپیوتری می تواند زمینه ارائه سرویس ها و خدمات بهینه تری را فراهم نماید( ارائه سرویس ها و خدمات مشخص شده به گروهی خاص از کاربران ) . برنامه های وب نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به ماهیت Stateless بودن پروتکل ارتباطی بین سرویس گیرنده و سرویس دهنده ( ارسال درخواست ، پاسخ به درخواست ، عدم بخاطر سپردن اطلاعاتی در ارتباط با در خواست ارسالی و پاسخ دریافتی ) ، می بایست تمهیدات خاصی بمنظور شناسائی کاربران اتخاذ گردد. برخی از برنامه های وب ، کاربران را ملزم می نمایند که در ابتدا یک فرم را تکمیل و اصطلاحا" ریجستر گردند . در چنین برنامه هائی ، در صورتیکه کاربر مجددا" از برنامه وب استفاده نماید ( ملاقات مجدد وب سایت مربوطه ) ، امکان شناسائی کاربر با بهره گیری از راهکارهای متفاوتی وجود خواهد داشت ( شناسائی کاربر بر اساس بازیابی اطلاعات ثبت شده ) . وب سایتی را در نظر بگیرید که از طریق آن محصولاتی عرضه و توسط کاربران خریداری می گردد . در زمان خرید کالا توسط کاربران ، سایت موردنظر می تواند اقدام به دریافت اطلاعات خریدار و ثبت آنان بر اساس مکانیزمهای متفاوت نماید . در صورتیکه کاربر فوق ، مجددا" از این سایت کالائی را خریداری نماید ، می توان اطلاعات مربوط به وی را (اطلاعات شناسنامه ای ، آدرس و ... ) بصورت اتوماتیک در فرم سفارش جدید، درج نمود .

شناسائی کاربران برنامه هاب وب
یکی از روش هائی که برنامه های وب را قادر به شناسائی کاربران می نماید، الزام کاربران به درج نام و رمز عبور بمنظور استفاده از برنامه می باشد. برنامه های وب ، همچنین قادر به شناسائی کاربران از طریق اطلاعات ذخیره شده بر روی کامپیوتر کاربران و به شکل "کوکی " می باشند. کوکی ، فایل کوچکی بوده که یک برنامه وب قادر به نوشتن آن بر روی کامپیوتر سرویس گیرنده است .
از مهمترین مزایای کوکی ، می توان به تعامل نامحسوس با کاربر اشاره نمود. در چنین مواردی ، کاربران هر مرتبه که سایت را ملاقات می نمایند ، الزامی به Log on ، نخواهند داشت . ( اطلاعات آنان ، بصورت اتوماتیک و در صورت ضرورت در دسترس و قابل استفاده است) . مهمترین نقطه ضعف در جهت استفاده از کوکی ، به تنظیم مرورگرها توسط کاربران بمنظور عدم پذیرش کوکی، برمی گردد .برخی از کاربران تمایل و علاقه ای به ذخیره سازی اطلاعات از طریق یک سایت بر روی کامپیوتر خود را نداشته و تصور می نمایند که ممکن است از اطلاعات فوق ، بمنظور ردیابی آنان در زمان استفاده از اینترنت ، سوء استفاده گردد. بنابراین در مواردیکه قصد استفاده از کوکی وجود داشته باشد ، می بایست در ابتدا توانائی سرویس گیرنده برای پذیرش کوکی بررسی گردد .
در زمان استفاده از کوکی بمنظور ذخیره و بازیابی اطلاعات کاربران ، می توان از دو رویکرد متفاوت استفاده نمود :

ذخیره تمامی اطلاعات کاربران بعنوان یک کوکی بر روی ماشین سرویس گیرنده. استفاده از روش فوق ، درمواردیکه اطلاعات کاربر ساده بوده و سرویس دهنده ضرورتی به استفاده از آنان بمنظور تکمیل عملیات خود نداشته باشد ، می تواند مفید باشد .
ذخیره یک کلید شناسائی بر روی ماشین سرویس گیرنده و بازیابی سایر اطلاعات کاربر از طریق یک منبع داده بر روی سرویس دهنده با توحه به کلید شناسائی .

در ادامه به بررسی هر یک از رویکردهای فوق ، خواهیم پرداخت.

ذخیره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرویس گیرنده
برای ذخیره یک کوکی بر روی ماشین سرویس گیرنده ، مراحل زیر را دنبال می نمائیم :

بررسی و حصول اطمینان از توانائی سرویس گیرنده بمنظور پذیرش کوکی ( استفاده از خصلت Cookies مربوط به شی مرورگر) .
در صورت حمایت سرویس گیرنده از کوکی ، بررسی وجود کوکی بر روی ماشین سرویس گیرنده ( استفاده از مجموعه Cookies مربوط به شی Request )
در صورت عدم وجود کوکی ، ایجاد یک کوکی جدید با استفاده از کلاس HttpCookie .
مقداردهی مناسب خصلت های Expiration و Value .
افزدون شی Cookie به مجموعه Cookies مربوط یه شی Response .

برنامه زیر( روتین مربوط به رویداد Page_Load ) ، نحوه ایجاد یک کوکی و تشخیص آخرین مرتبه ملاقات سایت توسط کاربر را نشان می دهد.در برنامه فوق ، بررسی لازم در خصوص پدیرش کوکی از طرف سرویس گیرنده ، صورت گرفته و در صورتیکه اولین مرتبه است که کاربر سایت را ملاقات می نماید ، یک کوکی جدید ایجاد و در غیر اینصورت ، کوکی ایجاد شده ، بهنگام می گردد.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal e As System.EventArgs ) Handles Mybase.Load
     If   Request.Browser.Cookies Then
           If Request.Cookie ("LastVisit") Is Nothing Then
                Dim CookLastVisit As New HttpCookie( " LastVisit" , Now.ToString ( ) )
                CookLastVisit.Expires = DateTime.Now.AddDays( 1 )
                Response.Cookie.Add (CookLastVisit )
                Response.Write( " First Visit " )
           Else
                 Dim CookLastVisit As HttpCookie = Request.Cookies ("LastVisit")
                 Reuest.Cookies( "LastVisit " )
                 Response.write ( "You last visited this page : " ,CookLastVisit.value )
                 Response.Cookies ( "LastVisit ").Value = Now.ToString ( )
                 Response.Cookies ( "LastVisit").Expires = DateTime.Now.AddDays(1)
            End If
      Else
            Response.Write ( "Your Browser does not accept cookies . " )
      End If
End Sub

کوکی ها نسبت به حروف بزرگ و کوچک حساس می باشند . مثلا" LastVisit مشابه کوکی Lastvisit نمی باشد .خصلت Expires ، نشاندهنده تاریخ مصرف کوکی می باشد. عمر یک کوکی بصورت پیش فرض ، محدود به زمانی است که Session کاربر خاتمه می یابد. درصورت تنظیم Expires بصورت DateTime.MaxValue ، اعتبار کوکی ایجاد شده، هرگز به اتمام نخواهد رسید . بمنظور حذف کوکی از ماشین سرویس گیرنده ، می توان مقدار خصلت Expires را به زمان جاری تغییر داد .کد زیر ، کوکی LastVisit را حذف می نماید.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal e As System.EventArgs ) Handles butRemoveCookie.Click
Response.Cookies( "LastVisit").Expires = DateTime.Now
End Sub

استفاده از کلید بهمراه کوکی
یک کوکی ، قادربه ذخیره سازی 4096 بایت اطلاعات بوده و می توان بمنظور شناسائی اطلاعات همراه کوکی از کلید ها ، استفاده نمود. برنامه زیر ، مشخصات کاربر را در یک کوکی با استفاده از کلیدهای جداگانه ای ذخیره می نماید .

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal e As System.EventArgs ) Handles butOK.Click
     Dim CookUserInfo As New HttpCookie ("UserInfo")
     CookUserInfo("FirstName") = txtFirstName.Text
     CookUserInfo("LastName") = txtLastName.Text
     CookUserInfo("Street") = txtStreet.Text
     CookUserInfo("City") = txtCity.Text
     CookUserInfo("state") = drpstate.Selected.Item.value
     CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text
     CookUserInfo.Expires = DateTime.Now.AddDays ( 30 )
     Response.Cookies.Add( CookUserInfo )
End Sub

با استفاده از نام کلید ، می توان اقدام به بازیابی مقادیر نسبت داده شده به هر یک از کلیدهای ذخیره شده در کوکی نمود .

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal e As System.EventArgs ) Handles butGetData.Click
     Dim CookUserInfo As New HttpCookie ("UserInfo")
     txtFirstName.Text = CookUserInfo("FirstName")
     txtLastName.Text = CookUserInfo("LastName")
     txtStreet.Text = CookUserInfo("Street")
     txtCity.Text = CookUserInfo("City")
     drpstate.Selected.Item.value = CookUserInfo("state")
     txtZip.Text = CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text
End Sub

ذخیره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده
برای ذخیره اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده ، می توان از کوکی بعنوان یک ابزار شناسائی ( ایندکس ) بمنظور ذخیره و بازیابی اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده در یک بانک اطلاعاتی ، یک فایل XML و سایر امکانات ذخیره سازی داده ، استفاده نمود. برای ذخیره اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده ، مراحل زیر را دنبال می نمائیم :

ایجاد یک کلید منحصر بفرد بمنظور شناسائی کاربر
ذخیره کلید منحصر بفرد بعنوان یک کوکی بر روی ماشین کاربر
ایجاد یک فایل بر روی سرویس دهنده بمنظور ذخیره سازی اطلاعات کاربران
ذخیره اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده با استفاده از کلید منحصربفرد بعنوان یک ایندکس

در ادامه به بررسی هر یک از مراحل فوق ، خواهیم پرداخت .

ایجاد کلیدهای منحصر بفرد بمنظور شناسائی کاربران
فریمورک دات نت ، Namespace با نام System.Guid را بمنظور ایجاد شناسه های منحصربفرد سراسری ( GUID ) ارائه نموده است . GUID ، یک عدد صحیح 128 بیتی بوده که بعنوان شناسه ای منحصربفرد در شبکه ایفای وظیفه می نماید . از GUID می توان بمنظور شناسائی تمامی چیزها از جمله کاربران استفاده نمود . کد زیر ، یک GUID را ایجاد و آن را بعنوان یک کوکی بر روی کامپیوتر کاربر و بمنظور شناسائی وی در آینده ، ذخیره می نماید .

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal sender As System.Object , ByVal e As System.EventArgs ) Handles butOK.Click
     Dim cookUserID As HttpCookie = Request.Cookies ( "UserID")
          If cookUserID   Is Nothing Then
                cookUserID = New HttpCookie ("UserID") , System.Guid.NewGuid ( ). ToString ( ) )
                cookUserID.Name = "UserID"
          End If
      cookUserID.Expires = DateTime.Now.AddDays( 30 )
      Response.Cookies.Add (cookUserID )
      SetUserInfo (cookUserID.Value )
End Sub

ایجاد یک فایل بمنظور ذخیره اطلاعات کاربران
مهمترین هدف ذخیره سازی اطلاعات کاربران، بازیابی آنان با سرعت مناسب و پس از ملاقات مجدد کاربران از سایت و یا اجرای برنامه وب است . با توجه به اینکه این نوع از کاربران با استفاده از یک کلیدمنحصربفرد، شناسائی می گردند ، می توان چنین تصور نمود که دستیابی به داده از طریق یک Data set انجام خواهد شد. Data set ، با استفاده از متد Find ، قادر به بازیابی سطرهائی از داده بکمک کلیدها ی منحصربفرد می باشد . استفاده از یک Data set ، بدان معنی است که فایل ایجاد شده بر روی سرویس دهنده ، می بایست یک بانک اطلاعاتی و یا یک فایل XML باشد . استفاده از فایل های XML در مواردیکه داده های مورد نظر برای ذخیره سازی اندک بوده و روابط بین اقلام اطلاعاتی نیز پیچیده نباشد ، توصیه می گردد .
برای ایجاد یک فایل XML ، بمنظور ذخیره سازی اطلاعات کاربران ، مراحل زیر را دنبال می نمائیم :

ایجاد یک فایل XML در ویژوال استودیو دات نت شامل داده تستی برای هر یک از فیلدهای داده که قصد ثبت آنان در ارتباط با کاربر وجود دارد .
ایجاد یک XML schema برای فایل XML ایجاد شده در مرحله قبل. با استفاده از XML schema ، یک Data Set قادر به مراجعه داده موجود در فایل XML بر اساس نام می باشد .
مشخص نمودن فیلد کلید در XML schema . بدین ترتیب،امکان یافتن رکوردهای استفاده کننده از فیلد فوق با استفاده از متد Find ،فراهم می گردد .
خواندن XML schema و فایل XML درون یک Data set .

ایجاد یک فایل XML
برای ایجاد یک فایل XML در ویژوال استودیو ، گزینه Add New Item را از طریق منوی Project انتخاب و در ادامه XML File را از طریق لیست تمپلیت های نمایش داده شده ، انتخاب می نمائیم . فایل های XML ، شباهت زیادی به فایل های HTML داشته و در این راستا تفاوت های مهمی نظیر حساسیت نسبت به حروف بزرگ و کوچک و پیروی از یک گرامر خاص ، نیز وجود دارد. از تگ های <element> و <element / > بمنظور معرفی عناصر داده در یک فایل XML استفاده می گردد . کد زیر، نحوه ایجاد یک فایل XML بمنظور ذخیره سازی مشخصات کاربر را نشان می دهد .

VB.NET

<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>
<USERS xmlns="http://tempuri.org/userprefs.xsd">
    <USER>
    <FIRSTNAME> Ali </FIRSTNAME>
    <LASTNAME> Irani </LASTNAME>
     <STREET> Sabz </STREET>
      <CITY> Tehran </CITY>
      <STATE> Tehran </STATE>
      <ZIP> 3240</ZIP>
              <ID> 12345678 </ID>
    </USER>
</USERS>

ایجاد یک XML Schema
بمنظور استفاده از فایل XML بهمراه یک Data Set ، می بایست در ابتدا یک XML Schema برای Data set ایجاد گردد. XML Schema ، مسئولیت تشریح عناصر داده ئی موجود در یک فایل XML را بر عهده دارد. XML Schema ، نام عناصر ، نوع آنان ،کلید بودن فیلد و سایر اطلاعات ضروری را ارائه می نماید . برای ایجاد XML Schema از یک فایل XML ، زمانیکه فایل XML در پنجره طراحی ویژوال استودیو دات نت ، فعال است ، گزینه Create Schema را از طریق منوی XML ، انتخاب می نمائیم . در ادامه ، ویژوال استودیو دات نت ، فایل Schema را بمنظور تشریح فایل XML ایجاد می نماید .

مشخص نمودن یک فیلد کلید
با افزودن یک کلید اولیه به XML Schema ، امکان جستجو فراهم خواهد شد .بدین منظور ، مراحل زیر را دنبال می نمائیم :

کلیک سمت راست بر روی عنصر مورد نظری که می خواهیم بعنوان فیلد کلید در نظر گرفته شود.انتخاب گزینه Add و در ادامه New Key . ویژوال استودیو ، جعبه محاوره ای Edit Key را نمایش خواهد داد .

گزینه Dataset Primary Key را انتخاب و دکمه OK را فعال می نمائیم . بدین ترتیب ، امکان استفاده از متد Find مربوط به شی DataSet بمنظور بازیابی سطرهائی از Data set ، فراهم می گردد.

خواندن XML درون یک Data Set
پس از ایجاد فایل XML و XML Schema ، امکان خواندن و ذخیره آن درون یک Data set ، فراهم می گردد. ( استفاده از متدهای ReadXml و ReadXmlSchema ) . برنامه زیر ، تابعی را نشان می دهد که می توان از آن بمنظور برگرداندن یک Data Set از یک فایل XML با نام UserInfo ، استفاده نمود .

VB.NET

Function GetUserData ( ) As DataSet
     Dim strPath As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)
     Dim dsUsers As New DataSet ( )
     dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "UserInfo.xsd")
     dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "UserInfo.xml")
     Return dsUsers
End Function

ذخیره اطلاعات کاربر بر روی سرویس دهنده
بمنظور ذخیره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرویس دهنده بصورت یک فایل XML ، می توان از متد SaveXML مربوط به شی Data set استفاده نمود. روتین SetUserInfo ( جدول زیر ) ، از روتین GetUserData بخش قبل ،استفاده نموده تا یک Data set را از یک فایل XML دریافت نماید. در ادامه ، با استفاده از متد Find ، بررسی لازم در خصوص وجود UserID در Data Set صورت می پذیرد.در صورتیکه UserID پیدا نگردد ، روتین SetUserInfo سطری را برای کاربر ( قبل از تنظیم مقادیر متناظر با فیلدها از طریق کنترل های سرویس دهنده بر روی یک فرم وب )، اضافه می نماید. در نهایت ، SetUserInfo ، تمامی داده را به سرویس دهنده برمی گرداند .

VB.NET

Sub SetUserInfo ( ByVal UserID As String )
      Dim strPath As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)
      Dim dsUsers As DataSet = GetUserData ( )
      Dim rowUser As DataRow = dsUsers.Tables("User") .Rows.Find( UserID)
      If rowUser   Is Nothing Then
           rowUser = dsUsers.Tables ("User") . NewRow
           dsUsers.Tables ( "User").Rows.Add ( rowUser )
     End If
     rowUser ("FirstName") = txtFirstName.Text
     rowUser ("LastName") = txtLastName.Text
     rowUser ("Street") = txtStreet.Text
     rowUser ("City") = txtCity.Text
     rowUser ("state") = drpstate.Selected.Item.Text
     rowUser ("Zip") = txtZip.Text
     rowUser ( "ID" ) = UserID
     dsUsers. Writexml ( strPath & "UserInfo.xml")
End Sub

بازیابی اطلاعات کاربران از یک Data Set
بمنظور بازیابی اطلاعات کاربران از فایل XML ، از روتین GetUIserData برای ایجاد یک Data Set از فایل XML استفاده می گردد . در ادامه ، می توان با استفاده از متد Find بمنظور بازیابی سطر مرتبط با UserID استفاده نمود . روتین GetUserInfo ( جدول زیر) ، اطلاعات کاربر را از Data Set بازیابی و با استفاده از آن ، کنترل های سرویس دهنده موجود بر روی یک فرم وب را مقداردهی می نماید .

VB.NET

Sub GetUserInfo ( ByVal UserID As String )
      Dim dsUsers As Data.DataSet = GetUserData ( )
      Dim   rowUser As Data.DataRow = dsUsers.Tables("user").Rows.Find(UserID)
      If rowUser   Is Nothing Then Exit Sub
      txtFirstName.Text = rowUser.Item("FirstName")
      txtLastName.Text   = rowUser.Item("LastName")
      txtStreet.Text = rowUser.Item("Street")
      txtCity.Text = rowUser.Item("City")
    drpstate.Selected.Item.Text = rowUser.Item("State")
      txtZip.Text = rowUser.Item("Zip")
End Sub