استفاده از فرامین یونیکس در محیط متنی

یونیکس هزاران دستور دارد که می توانید رشته ای از آنها را با هم استفاده کنید و دستورات پیچیده ای را به وجود آورید ضمنا می توانید فرامین جدیدی در یونیکس ایجاد نمایید. همین انعطاف پذیری هاست که از یونیکس یک سیستم عامل کاملا قوی ساخته است.
فرامین یونیکس با سوییچ ها و گزینه هایی همراه می باشد که می تواند اجرای فرمان را گسترش یا تغییر دهد. یک سوییچ به شکل یک خط فاصله (-) و بعد از آن یک یا چند حرف می آید که فرمان را گسترده کرده یا تغییر می دهد و گزینه ها هم شامل دو خط فاصله هستند (--) و یک کلمه بعد از آن می آید و غالبا یک گزینه و یک سوییچ وجود دارد که هر دو، یک یک کار را انجام می دهند، مثل:

ls -a $
ls --all $

توجه : دایرکتوری ها در لینوکس بر اساس ساختار درختی استوارند. پایین ترین سطح دایرکتوری ها در این ساختار، دایرکتوری root است. در زیر دایرکتوری root، دایرکتوری های زیادی وجود دارند که SubDirectory نامیده می شوند که در زیر آنها فایلها قرار دارند. دایرکتوری ها و زیر دایرکتوری ها در Windows همان Folder ها هستند.

فرمان pwd : مخفف Peresent Working Directory است. با استفاده از این فرمان، می توانید مسیر دایرکتوری که در آن هستید را بفهمید.

pwd $
/home/youruser

توجه داشته باشید که خط کسری رو به جلو(slash) که به شکل (/) است Directory ها را جدا می کند البته در لینوکس Back Slash که به شکل () است هم معنی دارد ولی بعدا در مورد آن توضیح خواهیم داد.
فرمان ls : با استفاده از این فرمان می توانید محتویات دایرکتوری که در آن هستید را بفهمید. اما برای فهمیدن اطلاعات بیشتر در مورد این محتویات، باید سوییچ هایی به این دستور بیافزایید. مثلا اگر ls -a را تایپ کنید، همه زیر دایرکتوری ها، فایلها و فایلهای مخفی نشان داده می شود. و با سوییچ al- هم می توانید اطلاعات نسبتا کاملی را در مورد این محتویات بدست آورید.

ls -la $

فرمان cd : مخفف Change Directory است و برای عوض کردن دایرکتوری فعلی بکار می رود. در جلوی اعلان شل ($)، دستور cd و سپس نام دایرکتوری که می خواهید به آن وارد شوید را وارد کنید. مثلا اگر بنویسید :

/ cd $

به دایرکتوری root می روید. مشخصه دایرکتوری root به صورت / می باشد. در ضمن، برای برگشتن به دایرکتوری خانه، از دستور زیر استفاده کنید:

~ cd $

فرمان cp : با استفاده از این فرمان می توانید یک فایل را کپی کنید. برای این کار، باید اینگونه عمل کنید :

مقصد مورد نظر نام فایل cp $

اگر هنگام کپی کردن یک فایل، در همان دایرکتوری باشید که فایل در آن است، می توانید به جای (نام فایل)، اسم فایل را بدون آدرس بنویسید. ولی اگر در جای دیگری باشید، باید آدرس را همراه با نام فایل بنویسید.
حال اگر در دایرکتوری باشیم که می خواهیم فایل در آنجا کپی شود، می توانیم به جای مقصد مورد نظر، یک نقطه بگذاریم، زیرا(.) نماد دایرکتوری فعلی است و (..) نماد یک دایرکتوری بالاتر است.

فرامین cat و more : برای دیدن محتویات یک فایل از cat استفاده می شود.

cat rgb.txt $

این فایل در usr/X11R6/lib/X11/ قرار دارد. (توجه داشته باشید که لینوکس نسبت به حروف بزرگ یا کوچک حساس است پس در وارد کردن دایرکتوری ها دقت کنید.) محتویات این فایل زیاد است پس قبل از دیدن کامل آنها، بعضی مطالب از جلوی چشم ما می گذرند. برای دیدن کامل مطالب باید از (|) استفاده کنیم، یعنی :

cat rgb.txt | more $

دستور more سبب می شود که وقتی صفحه پر شود، سیستم منتظر فشردن Space bar می شود تا صفحه بعدی را نمایش دهد.
اگر از نمایش این فایل بزرگ خسته شده اید، می توانید دکمه های Ctrl+c را فشار دهید. این عمل سبب متوقف شدن اجرای دستورها شده و سیستم منتظر دریافت دستور بعدی می شود.
فرمان rm : با این فرمان می توانید فایلی را پاک کنید. مثلا :

rm filename $
remove file 'filename'? y/n
y

توجه کنید که undo در یونیکس ندارد و اگر فایلی پاک شود، دیگر از بین رفته است.

خاموش کردن (shutdown) و راه اندازی دوباره (reboot) : در لینوکس مطلوب نیست که پیاپی سیستم را reboot کرده یا shutdown کنیم. حتی بعد از نصب برنامه ها نیز نیازی به reboot کردن نداریم.
برای خاموش کردن سیستم می توانید از دستور halt استفاده کنید. برای reboot کردن نیز می توانید از دستور shutdown-r now یا reboot استفاده کنید. در ضمن، فشردن دکمه های Ctrl+Alt+Del موجب اجرای دستور shutdown-r now می شود.
فعلا از محیط متنی دست برمیداریم و در درسهای بعدی به سراغ محیط های گرافیکی (X) می رویم. فقط فراموش نکنید:
تمرین و تکرار زیاد موجب یادگیری بهتر می شود