مبانی ویندوز و شبکه ( بخش دوم )

دربخش اول این مقاله به مفاهیم اولیه ویندوز و  شبکه اشاره  گردید . در این بخش به بررسی سیستم های عامل شبکه ای و نحوه پیاده سازی شبکه با استفاده از ویندوز 2000 خواهیم پرداخت .

سیستم های عامل شبکه ای 
هسته یک شبکه ، سیستم عامل شبکه است . همانگونه که یک کامپیوتر بدون استفاده از سیستم عامل ،  قادر به انجام عملیات خود نخواهد بود ، یک  شبکه نیز بدون وجود یک سیستم عامل شبکه ای، قادر به انجام عملیات و ارائه سرویس های مربوطه نخواهد بود. سیستم های  عامل شبکه ای،  سرویس ها و خدمات خاصی را در اختیار کامپیوترهای موجود در شبکه قرار خواهند داد: 

• هماهنگی لازم در خصوص عملکرد دستگاه های متفاوت در شبکه بمنظور حصول اطمینان از برقراری ارتباط در مواقع ضروری 

• امکان دستیابی سرویس گیرندگان به منابع شبکه نظیر فایل ها  و  دستگاه های جانبی نظیر چاپگرها و دستگاه های فاکس

• اطمینان از ایمن بودن داده ها و دستگاههای موجود در شبکه از طریق تمرکز ابزارهای مدیریتی

ویژگی های یک سیستم عامل شبکه ای 
یک سیستم عامل شبکه ای می بایست امکانات و خدمات اولیه زیر را ارائه نماید:

• ارائه مکانیزم ها ی لازم بمنظور برقراری ارتباط بین چندین دستگاه کامپیوتر برای انجام یک فعالیت

• حمایت از چندین پردازنده 

• حمایت از مجموعه ای (کلاستر)  دیسک درایو

• ارائه امکانات و سرویس های امنیتی در رابطه با حفاظت از داده ها و سایر منابع موجود در  شبکه

• قابلیت اطمینان بالا

• تشخیص و برطرف نمودن خطاء با سرعت مناسب

بر اساس نوع سیستم عامل ،  یک نرم افزار شبکه ای می تواند به سیستم عامل ،  اضافه و یا  بصورت یکپارچه با سیستم عامل همراه باشد . نرم افزار سیستم عامل شبکه ای  با مجموعه ای از سیتسم های عامل رایج نظیر : ویندوز 2000 ، ویندوز NT ،  ویندوز 98 ،  ویندوز 95  واپل مکینتاش ،  بصورت یکپارچه همراه می گردد .

پیاده سازی شبکه در ویندوز 2000
 ویندوز 2000 ، با سازماندهی Domain وسرویس  Active Directory ، نیاز سازمان ها و موسسات بمنظور ارتباط کاربران و شبکه ها با یکدیگر را فراهم می نماید. برپاسازی یک شبکه مبتنی بر ویندوز 2000 ، بهبود در اشتراک اطلاعات ، انجام موثرتر عملیات ، ایجاد زیرساخت مناسب ارتباطی ، ارائه سرویس های ارتباطی مطلوب را برای سازمان ها بدنبال خواهد داشت .

ویژگی های یک Domain
 Domain ، یک گروه بندی منطقی از کامپیوترهای شبکه ای است که از یک محل مشترک بمنظور ذخیره سازی اطلاعات امنیتی ، استفاده می نمایند. استفاده از  Domain  ، تمرکز در مدیریت منابع شبکه را بدنبال خواهد داشت . بدین ترتیب پس از ورود کاربران به شبکه و تائید صلاحیت  آنان ، زمینه استفاده از منابع به  اشتراک گذاشته شده  در سایر کامپیوترهای موجود در Domain ، با توجه به مجوزهای تعریف شده ، فراهم می گردد .  Domain  ، درمفهوم مشابه Workgroup بوده ولی امکانات و ویژگی های بمراتب بیشتر و مفیدتری را ارائه می نماید :

• Single logon  . با استفاده از Domain ، فرآیند ورود به شبکه صرفا" یک مرتبه انجام و کاربران قادر به استفاده از منابع متفاوت موجود درشبکه شامل: فایل ها ، چاپگرها  و برنامه ها ، خواهند بود. Account مربوط به  تمامی کاربران در یک مکان متمرکز ، ذخیره می گردد.

• Single User Account . کاربران  یک Domain ، صرفا" از یک Account بمنظور دستیابی به منابع موجود بر روی کامپیوترها ، استفاده خواهند کرد ( بر خلاف workgroup  که نیازمند یک account مجزاء بمنظور دستیابی به  هر یک از کامپیوترها  است ) .

• مدیریت متمرکز .  با استفاده از Domain ، امکان مدیریت متمرکز فراهم خواهد شد . Account مربوط به کاربران و منابع اطلاعاتی موجود، از طریق یک نقطه متمرکز ، مدیریت خواهد شد.

• Scalability . استفاده از Domain ، امکان گسترش و توسعه در شبکه را افزایش خواهد داد . روش دستیابی کاربران به منابع و نحوه مدیریت منابع در یک شبکه بسیار بزرگ مشابه یک شبکه کوچک خواهد بود .

مزایای استفاده از Domain 
استفاده از Domain ، دارای مزایای زیر است :

• سازماندهی اشیاء . اشیاء موجود در یک Domain را می توان  بر اساس واحدهای موجود در یک سازمان ، سازماندهی نمود. یک واحد سازماندهی شده شامل  مجموعه ای از اشیاء در یک Domain است . اشیاء، نشاندهنده عناصر فیزیکی موجود در یک شبکه بوده و می توانند به  یک و یا بیش از یک Domain مرتبط گردند.کاربران ، گروه هائی از کاربران، کامپیوترها ، برنامه ها ، سرویس ها ، فایل ها و لیست های توزیع شده نمونه هائی در این زمینه می باشند . مثلا" یک Domain در شبکه مربوط به یک سازمان ، می تواند  بمنظور تسهیل در مدیریت منابع موجود در شبکه،  منابع هر یک از دپارتمان های موجود در سازمان را در یک واحد ،سازماندهی نماید. هر واحد ، می تواند توسط کاربران  خاصی در دپارتمان مربوطه مدیریت گردد. بدین ترتیب مدیر شبکه قادر به مدیریت گروه هائی از واحدها در مقابل منابع انفرادی ، خواهد بود .

• مکان یابی آسان اطلاعات . بموازات نشر( تعریف و پیکربندی )  یک منبع ، امکان دستیابی آن از طریق لیستی از اشیاء Domain ، برای کاربران فراهم و بدین ترتیب مکان یابی یک منبع بسادگی انجام و زمینه استفاده از آن فراهم خواهد شد. مثلا" در صورتیکه چاپگری در یک Domain نصب شده باشد ، کاربران قادر به دستیابی به آن از طریق لیستی از اشیاء موجود در Domain مربوطه ، خواهند بود. در صورتیکه چاپگر در Domain مربوطه تعریف نشده باشد ، کاربران شبکه جهت استفاده از آن می بایست از محل نصب آن آگاهی داشته باشند.

• دستیابی آسان و موثر . تعریف و بکارگیری یک سیاست گروهی در ارتباط با یک  Domain ،نحوه دستیابی کاربران به منابع تعریف شده در Domain را  مشخص می نماید. بدین ترتیب استفاده از منابع بهمراه رویکردهای امنیتی ، یکپارچه می گردد .

• تفویض اختیار. با استفاده از Domain ، امکان واگذاری  مسئولیت مربوط به مدیریت اشیاء در تمام Doamin و یا در بخش هائی خاص ، فراهم می گردد .

ساختار  Domain
هر Domain توسط یک کنترل کننده Domain ، مدیریت می گردد. بمنظور تسهیل در مدیریت چندین Domain ،  می توان Domain ها  را  در ساختارهائی با نام درخت (Tree)  و جنگل (Forest) ، گروه بندی کرد .

کنترل کننده Domain
کامپیوتری  که برروی آن سرویس دهنده ویندوز 2000 اجراء و مدیریت  Domain را برعهده می گیرد، کنترل کننده Domain نامیده می شود.  کنترل کننده Domain ، تمام عملیاتی امنیتی مرتبط با کاربران و Domain را مدیریت می نماید. 

درخت
درخت، یک سازماندهی سلسله مراتبی از Domain های ویندوز 2000 بوده که یک نام را به اشتراک می گذارند . زمانیکه یک Domain به یک درخت موجود اضافه می گردد، بعنوان یک subDomain ، در نظر گرفته می شود. SubDomain ، یک Child domain  نیز نامیده شده و Domain اضافه شده از طریق Parent domain مربوطه شناخته می گردد . پس از اینکه Child Domain به درخت ملحق گردید نام Domain آن به نام Domain parent اضافه می شود. مثلا" زمانیکه یک Domain با نام Tehran به یک درخت موجود ملحق و بعنوان یک Chid Domain از Domain با نام Citys.com  مطرح گردد ، نام Domain مربوطه، بصورت Tehran.Citys.com خواهد بود. 

جنگل
جنگل، شامل گروهی از درخت ها بوده که در مقابل استفاده از یک نام مشترک، از یک پیکربندی مشترک استفاده می نمایند. بمنظور مراجعه به جنگل ، بصورت پیش فرض از نام ریشه درخت و یا اولین درختی که در جنگل ایجاد می گردد ، استفاده می گردد . مثلا" در صورتیکه Citys.com اولین Domain در اولین درخت باشد و درخت دیگر به آن ملحق تا یک جنگل را ایجاد نمایند نام، جنگل Citys.com خواهد بود.

ویژگی های Active Directory
 Active Directory ، سرویس دایرکتوری ویندوز 2000 است . Active Directory ،  اطلاعات مربوط به اشیاء شبکه را ذخیره و با ارائه یک ساختار سلسله مراتبی، زمینه سازماندهی Domain ها و منابع را بسادگی فراهم می نماید . بدین ترتیب کاربران بسادگی قادر به مکانیابی منابع شبکه نظیر فایل ها و چاپگرها ، خواهند بود . Active Directory دارای ویژگی های متعددی است :

• Active Directory ، باعث سازماندهی دایرکتوری به  بخش هائی خواهد شد که امکان ذخیره سازی حجم بالائی از اشیاء را فراهم می آورد . دستاورد ویژگی فوق ، توسعه   Active Directory ، همزمان با رشد یک سازمان ، خواهد بود. بدین ترتیب،  امکان رشد شبکه  ای با صرفا" یک سرویس دهنده و کمتر از یکصد شی به شبکه ای با هزاران سرویس دهنده و میلیون ها شی فراهم خواهد شد .

• Active Directory ،یک مکان متمرکز بمنظور جمع آوری و توزیع اطلاعات در رابطه با اشیاء موجود در شبکه شامل کاربران، گروهها و چاپگرها بوده و امکان یافتن و استفاده از اطلاعات را آسان خواهد کرد.

• تدابیر امنیتی در ارتباط با  Active Directory ، پیش بینی  و زمینه تحقق آن با استفاده از Log on و کنترل دستیابی به اشیاء موجود در دایرکتوری، فراهم می گردد . پس از فرآیند ورود به شبکه ( یک log on به یک شبکه ) ، مدیران شبکه قادر به مدیریت داده ها ی موجود در دایرکتوری می گردند . کاربران تائید شده نیز امکان  دستیابی به منابع موجود درشبکه را از هر مکانی بدست خواهند آورد.

مزایای Active Directory
استفاده از Active Directory ، دارای مزایای زیر است :

• کاهش مجموع هزینه مالکیت . پارامتر فوق به هزینه مالکیت یک کامپیوتر، مرتبط می گردد . هزینه فوق شامل : هزینه های مربوط به نگهداری ، آموزش ،پشتیبانی فنی ، ارتقاء سخت افزار و نرم افزار است . Active Directory، با پیاده سازی سیاست ها باعث کاهش برخی از هزینه های فوق ،می گردد . بکارگیری یک سیاست بهمراه Active Directory ، این امکان را فراهم می آورد که پیکربندی محیط  مربوطه  ونصب  برنامه ها ، از یک مکان مرکزی ، انجام شود. بدین ترتیب زمان مربوط به پیکربندی و نصب برنامه ها بر روی هر کامپیوتر ،کاهش پیدا خواهد کرد . 

• مدیریت انعطاف پذیر . واحد های سازمانی درون یک Domain  را می توان بر اساس سیاست های موجود در Active Directory ، تقسیم نمود. بدین ترتیب ، واحدهای سازمانی ،امکان تعریف کاربرانی خاص بمنظور مدیریت بخش هائی خاص از شبکه را بدست می آورند .

• Scalability . با استفاده از  Active Directory ، امکان استفاده از سرویس های دایرکتوری  برای سازمان ها ئی با ابعاد متفاوت، فراهم می گردد .

• تسهیل در مدیریت .  Active Directory ، ابزارهای مدیریتی خاصی را ارائه که  مدیران شبکه، با استفاده از آنان  قادر به مدیریت منابع موجود در شبکه خواهند بود.

دستیابی به یک شبکه ویندوز 2000
برای استفاده از منابع تعریف شده در شبکه، کاربران می بایست  فرآیند Log on را دنبال نمایند . در زمان فرآیند Log on ،  ویندوز 2000 اعتبار و هویت یک کاربر را تائید خواهد کرد . فرآیند فوق ، این اطمینان را بوجود خواهد آورد که صرفا" کاربران معتبر و تائید شده،  قادر به دستیابی منابع موجود بر روی یک کامپیوتر در شبکه ،خواهند بود . پس از اتمام موفقیت آمیز فرآیند ورود به شبکه  ،زمینه استفاده از منابع موجود در تمام شبکه با توجه به سیاست های تعریف شده، فراهم می گردد . کاربران  برای دستیابی به منابع در یک شبکه مبتنی بر ویندوز 2000 ،  به یک Account ، نیاز خواهد داشت . Account ، شامل اطلاعات مرتبط با یک کاربر بوده و شامل نام و رمز عبور است . در صورتیکه کامپیوتر یک Memeber Domain باشد ، Account مربوط به کاربر، امکان log on نمودن به کامپیوتر بصورت محلی و یا به Domain ( اما نه هر دو ) را  فراهم و زمینه استفاده از منابع موجود در شبکه با توجه به  مجوزهای تعریف شده ، فراهم خواهد شد . در صورتیکه کامپیوتر عضوی از یک Workgroup باشد ، Account مربوطه ، امکان Log on  نمودن کاربر را صرفا" به کامپیوتر محلی، فراهم می نماید. ( چون Account کاربر صرفا" بر روی بانک اطلاعاتی امنیتی همان کامپیوتر محلی ذخیره شده است ) . برای ورود به یک Domain ویندوز 2000 ، کاربران می بایست ، نام خود را بصورت خاصی وارد نمایند .نام فوق، شامل نام  کاربر بوده که بدنبال آن از کاراکتر @ و یک پسوند استفاده می گردد. پسوند فوق، Domain مربوطه ای است که account بر روی آن وجود دارد .  [e-mail] نمونه ای  در این زمینه است .

ورود به شبکه
برای ورود به ویندوز 2000 ، کلیدهای CTRL+ALT+DELETE بصورت همزمان فشرده و فعال می گردند. پس از فعال نمودن کلیدهای فوق جعبه محاوره ای ورود به ویندوز فعال می گردد . با تایپ نام و رمز عبور در محل مربوطه ، فرآیند  ورود به شبکه انجام خواهد شد. در ادامه می توان با کلیک نمودن برروی کامپیوترهای محلی و یا Domain مربوطه در لیست به هر یک از آنها log on نمود.

مشاهده Network Membership
پس از ورود به شبکه، می توان با استفاده از جعبه محاوره ای System Properties ، از نوع عضویت در شبکه آگاهی پیدا کرد : یک Domain  و یا یک Workgroup  . برای دستیابی به جعبه محاوره ای System Properties مراحل زیر را دنبال نمائید :
از طریق Desktop  بر روی آیکون MyComputer  کلیک سمت راست نموده و در ادامه برروی گزینه Properties کلیک نمائید.  جعبه محاوره ای System Properties ، دارای پنج Tab  است . بر روی Network Identification کلیک تا مشخص گردد که کامپیوتر مورد نظر به یک Doamin و یا Workgroup تعلق دارد .